- Εισαγωγή
Το ανά χείρας κείμενο έχει σαν σκοπό την οργανωμένη παρουσίαση του στρατηγικού σχεδιασμού του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών όσον αφορά τον δεύτερο κύκλο σπουδών του για την επόμενη πενταετία. Εδώ και μια δεκαετία, τουλάχιστον, το Τμήμα διαμορφώνει και παρακολουθεί την εφαρμογή λεπτομερούς στρατηγικού σχεδιασμού τόσο για το προπτυχιακό όσο και για το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών.
Το παρόν κείμενο αναμορφώνει και επικαιροποιεί τον στρατηγικό σχεδιασμό των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος. Το κείμενο στηρίζεται στον στρατηγικό σχεδιασμό του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (https://qa.auth.gr/documents/accreditation/auth/%CE%917.%20%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%20%CE%A3%CF%87%CE%AD%CE%B4%CE%B9%CE%BF%202019-2022.pdf) και στον προηγούμενο στρατηγικό σχεδιασμό του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του 2017 (για τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα).
Τα δύο αυτά κείμενα συνδέονται άρρηκτα με τον σχεδιασμό των μεταπτυχιακών προγραμμάτων του Τμήματος και συν-καθορίζουν την στρατηγική του Τμήματος για την ανάπτυξη και βελτίωση της προσφοράς του προς τους μεταπτυχιακούς φοιτητές/τριες.
- Γενικό πλαίσιο – εξωτερικό και εσωτερικό περιβάλλον
Το γενικό πλαίσιο που είχε περιγράψει ο στρατηγικός σχεδιασμός του 2017 χωρίς να έχει αλλάξει ως προς τα βασικά δεδομένα του, ιδίως τους περιορισμούς του εξωτερικού περιβάλλοντος, έχει αναμορφωθεί σε σημαντικό βαθμός κυρίως ως προς τους στόχους και τις προκλήσεις της ανώτατης εκπαίδευσης και των μεταπτυχιακών προγραμμάτων συνολικά. Η ενίσχυση της ψηφιακής διάστασης στην κοινωνία, η μεγαλύτερη επιδίωξη απασχολησιμότητας των αποφοίτων, η διευρυνόμενη προσφορά μεταπτυχιακών προγραμμάτων επιβάλλουν στο Τμήμα την συνεχή βελτίωση και ανταγωνιστικότητα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων του.
Όσον αφορά το εξωτερικό περιβάλλον, το Τμήμα, ήδη το 2017, είχε εντοπίσει επίδικα ζητήματα (π.χ. κτιριακό, ιεράρχηση αναγκών για νέες προκηρύξεις θέσεων ΔΕΠ, ερευνητική στρατηγική, κ.λπ.), διατυπώνοντας ακριβή στοχοθεσία και σχεδιασμό αντιμετώπισής τους, αλλά και περαιτέρω ανάπτυξης.
Επί παραδείγματι, το 2017, το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών είχε αναδείξει ως σημαντικότερες προκλήσεις:
- Την κτιριακή διάσπαση μεταξύ των χώρων & κτιρίων που διαθέτει στην Πανεπιστημιούπολη και επί της Εγνατίας 46.
- Την έλλειψη προσωπικού και την προοδευτικά επιδεινούμενη αναλογία διδασκόντων/διδασκομένων.
- Την συνεχή μείωση των προϋπολογισμών και τα προβλήματα συντήρησης των υποδομών.
Το πρώτο πρόβλημα παραμένει, και μάλιστα διαιωνίζεται, με την ενοικίαση από το Πανεπιστήμιο νέου κτιρίου επί της οδού Βασ. Ηρακλείου, παρότι η γενικότερη στρατηγική του ΑΠΘ προβλέπει την συγκέντρωση των ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων στην Πανεπιστημιούπολη. Το δεύτερο έχει επιδεινωθεί περαιτέρω λόγω συνταξιοδοτήσεων κ.λπ., ωστόσο, μια μετακίνηση ενός μέλους ΔΕΠ προς το Τμήμα και η απόδοση δύο νέων θέσεων ΔΕΠ προς προκήρυξη (Διεθνής πολιτική οικονομία, Συγκριτική πολιτική) υπόσχονται να καλυτερεύσουν προοδευτικά τον λόγο διδασκόντων/διδασκομένων (σήμερα γύρω στο 1/40). Όσον αφορά το τρίτο ζήτημα, η κατάσταση παρουσιάζεται σήμερα κάπως καλύτερη, με αποτέλεσμα την ευχερέστερη επίτευξη των στόχων που είχε θέσει εξαρχής το Τμήμα. Οι στόχοι αυτοί είναι:
- Ενίσχυση εξωστρέφειας (νέες συνεργασίες με φορείς, συμμετοχή σε νέα ΔΠΜΣ, παρεμβάσεις στη δημόσια σφαίρα, ανάδειξη θεσμικού προφίλ μέσω νέου site, video Τμήματος, κ.λπ.).
- Διεύρυνση οικονομικών-ερευνητικών πόρων (επίτευξη χορηγιών, π.χ. για την βράβευση της καλύτερης μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας, νέα προγράμματα ΕΛΙΔΕΚ, Horizon, κ.λπ.).
- Εδραίωση και ανάπτυξη του προγράμματος σπουδών (όσον αφορά το ΠΠΣ, δρομολογείται η εισαγωγή (προαιρετικής) πτυχιακής εργασίας, νέας δομής μαθημάτων, π.χ. η εισαγωγή μαθημάτων υποχρεωτικών επιλογής, ενώ έχει εδραιωθεί το μάθημα Greece Today σε διατμηματικό άξονα του προγράμματος Erasmus + στο ΑΠΘ).
Ο παρών στρατηγικός σχεδιασμός όσον αφορά τον δεύτερο κύκλο σπουδών, όπως είναι φυσικό, λαμβάνει σοβαρά υπόψη και επιχειρεί να ανταποκριθεί επαρκώς στο ευρύτερο όραμα που υπηρετεί το ΑΠΘ: να καταστεί ένα άριστο δημόσιο πανεπιστήμιο με διεθνή ακτινοβολία. Το όραμα αυτό καθορίζει και την αποστολή του Πανεπιστημίου (για την πραγματοποίηση του οράματος): προσφορά υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης, σε ένα πανεπιστήμιο φιλικό προς το περιβάλλον και προσβάσιμο σε όλους, με την παραγωγή διεθνώς αναγνωρίσιμης έρευνας και την συνεισφορά στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας.
Προφανώς, η επίτευξη της αποστολής αυτής και η συνακόλουθη πραγματοποίηση του παραπάνω οράματος, είναι αναγκασμένη να λάβει υπόψη – τόσο όσον αφορά το ΑΠΘ εν γένει όσο και αναφορικά με τον δεύτερο κύκλο σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών:
- Το εξωτερικό περιβάλλον (διεθνές, ευρωπαϊκό, εθνικό), δηλαδή τους κινδύνους αλλά και τις ευκαιρίες που αυτό θέτει.
- Το εσωτερικό περιβάλλον (στελεχιακό δυναμικό, οργανωσιακή κουλτούρα, κ.λπ.)
Εξωτερικό Περιβάλλον | Εσωτερικό Περιβάλλον | ||
Ευκαιρίες-Προκλήσεις | Κίνδυνοι – Απειλές | Δυνατά Σημεία | Αδύνατα Σημεία |
Το αυξημένο ενδιαφέρον για επαγγελματική εξειδίκευση με στόχο την καλύτερη εργασιακή απορρόφηση διεθνώς. | Η σε παγκόσμιο επίπεδο αποδυνάμωση των κοινωνικών επιστημών. | Το υψηλό επίπεδο των διδασκόντων/διδασκουσών. | Η μείωση και γήρανση του ανθρώπινου δυναμικού (τόσο μελών ΔΕΠ όσο και προσωπικού και υποδομών). |
Οι νέες δυνατότητες χρηματοδότησης των ΑΕΙ (εταιρείες, ευρωπαϊκά προγράμματα, νέες συνεργασίες). | Η γενικευμένη τάση μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης των ΑΕΙ (τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στην Ελλάδα). | Το έμπειρο διοικητικό προσωπικό και η αφοσίωσή του στις δράσεις του Τμήματος. | Η μεγάλη αναλογία φοιτητών προς καθηγητές.
|
Το ευνοϊκότερο νομοθετικό πλαίσιο για την διεθνοποίηση. | Η αυξημένη εμπλοκή της Πολιτείας στη διοίκηση των ΑΕΙ και στον οικονομικό – και ως εκ τούτου – ακαδημαϊκό σχεδιασμό. | Η αποδεδειγμένη εξωστρέφεια του Τμήματος (μεγάλο δίκτυο συνεργασιών με άλλα Τμήματα/ΑΕΙ, φορείς και την κοινωνία των πολιτών). | Η έλλειψη διατμηματικών
μαθημάτων και προγραμμάτων. |
Η θέση της Θεσσαλονίκης ως πόλης- κόμβου στην ευρύτερη Βαλκανική και Ανατολική Μεσόγειο και η δυνατότητα προσέλκυσης ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. | Οι επιπλοκές της διεθνούς οικονομικής δυσπραγίας (πληθωρισμός, ενέργεια) και τα εμπόδια που δημιουργεί στην ακαδημαϊκή κινητικότητα. | Η πολύ καλή δραστηριότητα των δομών υποστήριξης του ΑΠΘ (ΚΗΔ, Επιτροπή Ερευνών, ΤΕΕΠ). | Η περιορισμένη υποστήριξη της διδακτικής και ερευνητικής δραστηριότητας από νέους ερευνητές. |
Οι δυνατότητες εξ αποστάσεως διδασκαλίας που αναπτύχθηκαν κατά την περίοδο του covid (πρόκληση στην οποία οι υποδομές του ΑΠΘ και του Τμήματος αντεπεξήλθαν ιδιαίτερα ικανοποιητικά). | Οι μεταβολές (πτωτική τάση) στην διαθεσιμότητα των υποψηφίων φοιτητών να εμπλακούν σε μεταπτυχιακές σπουδές λόγω της μετα-πανδημικής συνθήκης και των συνακόλουθων ψυχο-κοινωνικών και οικονομικών δυσκολιών. | Οι υψηλής ποιότητας υπηρεσίες ηλεκτρονικής γραμματείας, elearning, ανοιχτών ψηφιακών μαθημάτων και υποδομών εξ αποστάσεως διδασκαλίας. | Η κόπωση φοιτητών και καθηγητών από την πανδημική προσαρμογή σε εξ αποστάσεως λειτουργία, η οποία δεν είναι δυνατόν και δεν θα πρέπει να αντικαταστήσει την μαθησιακή εμπειρία στο σύνολό της. |
- Γενικός προσανατολισμός του δεύτερου κύκλου σπουδών (στόχοι και μαθησιακά αποτελέσματα)
Σκοποί των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης είναι:
- Η συστηματική παρουσίαση για την προαγωγή της σύγχρονης γνώσης και την εξοικείωση των φοιτητών/ιών με την πολυπρισματική μελέτη του πολιτικού φαινομένου στις διάφορες εκφάνσεις του.
- Ο εμπλουτισμός, η εμβάθυνση και η διεύρυνση της έρευνας και της διδασκαλίας πάνω στην πολιτική σε ένα πλαίσιο μεθοδολογικού πλουραλισμού και θεματικής πολυμορφίας.
- Η διαμόρφωση και η ενδυνάμωση αποφοίτων με υψηλά ακαδημαϊκά και επαγγελματικά προσόντα και αντίστοιχες δεξιότητες.
Η παροχή υψηλού επιπέδου μεταπτυχιακών σπουδών συνδυάζεται με την εισαγωγή επιστημονικών θεμάτων αιχμής, την εμπέδωση ερευνητικών μεθόδων διαφορετικών προσεγγίσεων και την άσκηση των φοιτητών σε σεμιναριακές εργασίες (ατομικές και ομαδικές). Μέσα από την εξοικείωση με την σύγχρονη επιστημονική έρευνα προσδοκάται η απόκτηση νέων επιστημονικών γνώσεων αλλά και η αναβάθμιση της κατανόησης των σύγχρονων πολιτικών, ιστορικών και κοινωνικοοικονομικών μετασχηματισμών από μια εναργή εννοιολογική, μεθοδολογική (ποσοτική και ποιοτική) και ερμηνευτική σκοπιά.
Τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών αποβλέπουν έτσι στην εμβάθυνση του γνωστικού αποθέματος, στην ανάπτυξη των επιστημονικών κριτικών δεξιοτήτων, και στη συνακόλουθη βελτίωση των δυνατοτήτων επαγγελματικής κατάρτισης, εξειδίκευσης και απορρόφησης των διπλωματούχων τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς η έμφαση του προγράμματος αποδίδεται στις σύγχρονες ανάγκες και τον τρέχοντα θεωρητικό, αναλυτικό και θεσμικό προβληματισμό.
Με την ολοκλήρωση των σπουδών τους, οι απόφοιτοι των μεταπτυχιακών προγραμμάτων του Τμήματος είναι εξοπλισμένοι με:
- Το αναγκαίο (έγκυρο και πολύπλευρο) γνωστικό απόθεμα, το οποίο τους επιτρέπει να χαρτογραφούν και να κατανοούν επιστημονικά και με αυξημένη επιστημονική επάρκεια τα πολιτικά φαινόμενα.
- Τα απαραίτητα εργαλεία και μεθόδους, που προέρχονται από ποικίλες παραδόσεις της πολιτικής επιστήμης και συναφών επιστημών, που τους καθιστούν ικανούς να ερευνούν αυτοδύναμα και πρωτότυπα την πολιτική ζωή.
- Την εμπεδωμένη κριτική ικανότητα που προικίζει κάθε απόφοιτη/ο με τη δυνατότητα να δρα με επιστημονικό ήθος, επινοητικότητα και αυτοπεποίθηση μέσα σε σύνθετα ερευνητικά και επαγγελματικά περιβάλλοντα.
- Τα πρακτικά εφόδια και τις δεξιότητες που επιτρέπουν τη συγκέντρωση και αξιολόγηση σύνθετων πληροφοριών και τεκμηρίων, τη συστηματική επεξεργασία και σύνθεση στοιχείων από ποικίλες πηγές (συμβατικές και ηλεκτρονικές), την ενδελεχή επιστημονική διερώτηση και την ανάπτυξη οργανωμένων και πειστικών επιχειρημάτων στον γραπτό και προφορικό λόγο (τόσο στα ελληνικά όσο και σε μια ξένη γλώσσα).
- Την ικανότητα αποτελεσματικού χειρισμού πολλαπλών ερεθισμάτων και προκλήσεων με συνθετικό τρόπο, την παραγωγική ατομική και συλλογική εργασία, την δραστήρια συμμετοχή στον σχεδιασμό και την ποιοτική διεκδίκηση βέλτιστων συνθηκών και προϋποθέσεων σπουδών.
Στο πλαίσιο της συνολικής ανάπτυξης του ΑΠΘ, η στρατηγική του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών αποσκοπεί συγχρόνως (α) στην ενίσχυση της ολιστικής προσέγγισης στην μελέτη και ανάλυση του πολιτικού φαινομένου, στην ενίσχυση της συμπερίληψης νέων αντικειμένων από την μελέτη και αξιολόγηση των πολιτικού ανταγωνισμού θεσμών και φορέων (β) στην ενοποίηση μαθημάτων και εισαγωγή νέων που αναφέρονται σε νέες θεματικές, γεωγραφικές πολιτικές και θεμάτων παγκόσμιας πολιτικής, καθώς και στην αποφασιστική διασύνδεση μέσω μαθημάτων και δραστηριοτήτων με δυνητικούς εργασιακούς χώρους των αποφοίτων (γ) στην ενίσχυση νέων θεματικών –όπως συμπερίληψη της προβληματικής AI4GOV [artificial intelligence for Governance] σε μεταπτυχιακό και προπτυχιακό επίπεδο
Όσον αφορά την πρώτη διάσταση, έχει αποφασιστεί η διασύνδεση ακαδημαϊκών αντικειμένων και η αναλυτική τους περιγραφή με προτυποποίηση. Όσον αφορά την δεύτερη διάσταση, εντατικοποιείται η προσαρμογή του προγράμματος σπουδών σε διεθνή πρότυπα με την εισαγωγή μαθημάτων και την προσέλκυση νέου προσωπικού. Επιπλέον, ενισχύεται η σύνδεση μέσω των προγραμμάτων πρακτικής και δράσεων διδακτικής στην εκπαίδευση. Η τρίτη διάσταση, που γίνεται επίκαιρη τεχνολογικά και ακαδημαϊκά πρόκειται να ενισχυθεί με προγράμματα διαθεματικής προσέγγισης και διασύνδεσης με άλλα ακαδημαϊκά προγράμματα του ΑΠΘ.
- Στρατηγικοί στόχοι της επόμενης πενταετίας
Αυτή τη στιγμή το Τμήμα προσφέρει αυτόνομα τρία προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών (Πολιτική Ανάλυση, Πολιτική Θεωρία, Πολιτική Ιστορία), είναι επισπεύδον Τμήμα στο ΔΠΜΣ Διακυβέρνηση και Περιφερειακή Ανάπτυξη και μετέχει σε τρία ΔΠΜΣ (Διερμηνείας και Μετάφρασης, Τέχνης και Δημόσιας Σφαίρας και Διαχείρισης της μαζικής μετανάστευσης και πληθυσμών σε κίνηση).
Η συμμετοχή του Τμήματος σε διατμηματικά προγράμματα διευκολύνει την επέκταση του Τμήματος και σε άλλες ερευνητικές σφαίρες χωρίς να επιβαρύνει υπερβολικά τους διδάσκοντες. Η συνέργεια με άλλα Τμήματα και διδάσκοντες άλλων Τμημάτων θα διατηρηθεί και θα ενισχυθεί και στα επόμενα χρόνια.
Ειδικότερα, για την επόμενη πενταετία, το Τμήμα θέτει τους ακόλουθους στρατηγικούς στόχους που συνάδουν με τους στόχους του ΑΠΘ.
- 1. Στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξης
Για την ενίσχυση της στρατηγικής ακαδημαϊκής ανάπτυξης, το Τμήμα θέτει τους παρακάτω στόχους:
Επανεξέταση των υφιστάμενων και ίδρυση νέων ΠΜΣ με γνώμονα τις δυνατότητες του Τμήματος, το ενδιαφέρον των φοιτητών/τριών και τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις που προκύπτουν από τις εξελίξεις στην κοινωνία και στον ακαδημαϊκό χώρο.
- Ενίσχυση της εξωστρέφειας των ΠΜΣ με αύξηση της διάχυσης των ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων, στην ευρύτερη δημόσια σφαίρα και έμφαση σε δυνητικούς εργασιακούς χώρους και φορείς απορρόφησης των αποφοίτων, καθώς και στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
- Βελτίωση της πολιτικής επικοινωνίας των ΠΜΣ.
Και για την υλοποίησή τους θα υιοθετήσει τις ακόλουθες δράσεις:
1α. Αναμόρφωση των προγραμμάτων των ΠΜΣ και εισαγωγή νέων μαθημάτων (πχ. υπολογιστικές μέθοδοι, τεχνητή νοημοσύνη) ώστε να παρακολουθούν τις εξελίξεις και να καλύπτουν νέες απαιτήσεις.
1β. Εισαγωγή, από το 2023-24, ενός νέου ξενόγλωσσου διιδρυματικού ΠΜΣ για Διεθνείς/ευρωπαϊκές σπουδές.
1γ. Περαιτέρω επέκταση των συνεργειών με μέλη ΔΕΠ άλλων Τμημάτων ή με άλλα Τμήματα του ΑΠΘ για την ενίσχυση διατμηματικών μεταπτυχιακών (όπως από το 2023 η συμμετοχή στο ΔΠΜΣ «μεταναστευτικές ροές» του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ).
2α. Διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος ουσιαστικής ώσμωσης των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών στον επαγγελματικό χώρο με διαλέξεις στα μαθήματα εκπροσώπων του επαγγελματικού χώρου.
2β. Συστηματική ενθάρρυνση της πρακτικής άσκησης των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών και προσέγγιση επιχειρήσεων/οργανισμών για τη δημιουργία προγραμματικών συμφωνιών πρακτικής άσκησης.
3α. Αναμόρφωση και επαναδημιουργία των ιστοσελίδων των ΠΜΣ με σκοπό να αποτελούν βασικό «επισκεπτήριο» των ίδιων των προγραμμάτων και των στόχων του Τμήματος.
3β. Ενίσχυση της εξωστρέφειας των ΠΜΣ με τακτική οργάνωση ανοικτών εκδηλώσεων και τη διοργάνωση τουλάχιστον ενός συνεδρίου ανά ΠΜΣ και ανά ακαδημαϊκό έτος.
3γ. Χάραξη και εφαρμογή πολιτικής προσέλκυσης υποψηφίων μεταπτυχιακών φοιτητών από άλλα Τμήματα του ΑΠΘ και από άλλα ΑΕΙ με τον ορισμό υπεύθυνου επικοινωνίας για τα ΠΜΣ του Τμήματος.
4.2. Στρατηγική ακαδημαϊκής έρευνας
Στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής του ΑΠΘ, η στρατηγική του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών για την έρευνα αποσκοπεί συγχρόνως (α) στην οριζόντια υποβοήθηση όλων των μελών ΔΕΠ έτσι ώστε να επεκτείνουν και να αναβαθμίσουν τις ερευνητικές τους δραστηριότητες, (β) στον εντοπισμό και την ενθάρρυνση των τομέων υψηλής ποιότητας όπου είναι αμεσότερη η προσδοκία επίτευξης σημαντικών ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Όσον αφορά την πρώτη διάσταση, έχει αποφασιστεί η οριζόντια παροχή ενός «ερευνητικού κουμπαρά» ετησίως σε όλα τα μέλη ΔΕΠ που ενισχύει την συμμετοχή τους σε συνέδρια για τη διάχυση ερευνητικών αποτελεσμάτων και την ερευνητική δικτύωση στον διεθνή χώρο. Όσον αφορά την δεύτερη διάσταση, εντατικοποιείται η διεκδίκηση ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων για την διεθνή ερευνητική ενδυνάμωση και αναγνώριση, αλλά και την ενίσχυση του research-led teaching που ιδίως αφορά στα ΠΜΣ του Τμήματος που καλύπτουν τους τομείς υψηλής ποιότητας, όπως αυτοί είχαν καταδειχθεί ήδη από την έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης του Τμήματος (2014). Αυτή η ερευνητική στρατηγική έχει αποδώσει σημαντικούς καρπούς τα τελευταία χρόνια (ERC, Δράσεις ΑΡΙΣΤΕΙΑ Ι & ΙΙ, ΕΛΙΔΕΚ, HORIZON, κ.λπ.).
Επιπροσθέτως, η συμμετοχή του Ιδρύματος (ΑΠΘ) σε προγράμματα όπως όλες οι εκφάνσεις του προγράμματος Erasmus+ (διμερείς και διεθνείς συνεργασίας, το Δίκτυο της Ουτρέχτης, η σύμπραξη Epicur) και σε ακόμη περίπου 60 Διεθνείς Οργανισμούς, Δίκτυα και Ενώσεις, δίνει τη δυνατότητα στο διδακτικό προσωπικό του Τμήματος να μεταβεί στην αλλοδαπή για έρευνα, διδασκαλία καθώς και για παρακολούθηση επιμορφώσεων, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται βέλτιστα η ενημέρωσή του για τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο.
Μέλη ΔΕΠ του τμήματος κατέχουν διοικητικές θέσεις σε διεθνείς φορείς:
- International Federation of Classification Societies [IFCS] (board member)
- Populism Specialist Group, Political Studies Association, UK (founding co-convener)
- Comparative Candidate Survey (Steering Committee member)
- Public Opinion and Voting Behaviour Standing Group, ECPR (chair)
- Team Populism, Elite Surveys (team leader)
Για την ενίσχυση της στρατηγικής έρευνας, το Τμήμα θέτει τους παρακάτω στόχους:
- Διατήρηση και αύξηση της χρηματοδότησης της έρευνας.
- Ισόρροπη υποστήριξη όλων των μορφών έρευνας (βασική/εφαρμοσμένη) και όλων των σχετικών θεματικών.
- Αύξηση της διάχυσης στο ακαδημαϊκό πεδίο, στην ευρύτερη δημόσια σφαίρα και στη διδασκαλία.
Και για την υλοποίησή τους θα υιοθετήσει τις ακόλουθες δράσεις:
1α. Συστηματική παρακολούθηση των δεικτών και mentoring προς τους νεότερους συναδέλφους.
1β. Υποστήριξη του Τμήματος στην ανάπτυξη και την συμμετοχή σε διεθνείς ερευνητικούς θεσμούς (π.χ. European Consortium for Political Research, ECPR) και ερευνητικές υποδομές (π.χ International Survey Social Programme, ISSP).
2α. Δημιουργία νέων Εργαστηρίων για την υποβοήθηση και τον καλύτερο συντονισμό της ερευνητικής δραστηριότητας σε ποικίλους τομείς (π.χ. το 2023 ιδρύθηκε το Εργαστήριο Μελέτης της Δημοκρατίας που προστίθεται στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Πολιτικής Ανάλυσης).
2β. Συστηματική ενθάρρυνση των νεότερων συναδέλφων για τη διεκδίκηση ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων (π.χ. ΕΛΙΔΕΚ).
2γ. Θεσμοθέτηση του colloquium ως χώρου παρουσίασης της έρευνας νέων επιστημόνων και υποψηφίων διδακτόρων του Τμήματος. Η αναμόρφωση του κανονισμού διδακτορικών σπουδών που ολοκληρώθηκε το 2023 επιτρέπει την ενεργότερη εμπλοκή υποψηφίων διδακτόρων στις δράσεις, ερευνητικές και διδακτικές, του Τμήματος.
3α. Αύξηση δημοσιευμένου ερευνητικού έργου υψηλής ποιότητας.
3β. Εντατική εξωστρεφής δραστηριοποίηση στη δημόσια σφαίρα (π.χ. παρουσία σε ΜΜΕ, κ.λπ.).
3γ. Χρήση νέων μεθόδων και ερευνητικών αποτελεσμάτων από ερευνητικά έργα στη διδασκαλία συγκεκριμένων μαθημάτων.
- 3. Στρατηγική διεθνοποίησης
Η διεθνής διάσταση στην εκπαίδευση και την έρευνα (διεθνοποίηση) και η μεγαλύτερη εμπλοκή και συμμετοχή του Τμήματος σε διεθνείς επιστημονικές και ερευνητικές δράσεις αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη στρατηγική ανάπτυξης των μεταπτυχιακών προγραμμάτων.
Για την ενίσχυση της στρατηγικής διεθνοποίησής του, το Τμήμα θέτει τους παρακάτω στόχους:
Μεγέθυνση της αναγνωρισιμότητας και διεθνούς προβολής και απήχησης.
- Επέκταση των μη ελληνόφωνων προγραμμάτων/μαθημάτων του Τμήματος.
- Ενίσχυση της ουσιαστικής συμμετοχής του Τμήματος σε διεθνή βήματα/φορείς.
Και για την υλοποίησή τους θα εφαρμόσει τις ακόλουθες δράσεις:
1α. Εκμετάλλευση των υφιστάμενων οικονομικών δυνατότητων/προγραμμάτων για την προσέλκυση καθηγητών από ξένα ΑΕΙ (είτε με εκπαιδευτική άδεια είτε ως επισκεπτών καθηγητών/ερευνητών).
1β. Ενίσχυση αριθμού ξένων υποψήφιων διδακτόρων.
1γ. Επιδίωξη για πρόσληψη και συνεργασία με διδάσκοντες/ουσες με διεθνείς εργασιακές εμπειρίες ή/και διεθνή αναγνώριση.
1δ. Υποστήριξη των μελών ΔΕΠ για τη συμμετοχή τους σε διεθνή συνέδρια και διεθνή ερευνητικά δίκτυα και για αξιοποίηση των εκπαιδευτικών αδειών τους με σκοπό την ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών με Ιδρύματα του εξωτερικού, σε επίπεδο έρευνας και εκπαίδευσης.
2α. Διοργάνωση ξενόγλωσσων θεματικών εκδηλώσεων/σεμιναρίων (θερινών-χειμερινών σχολείων)
2β. Ενίσχυση αριθμού ξένων φοιτητών στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών (τόσο μέσω του νέου αγγλόφωνου μεταπτυχιακού όσο και μέσω Erasmus+).
2γ. Προσέλκυση και αποτελεσματική στήριξη ξενόγλωσσων φοιτητών.
3α. Συμμετοχή του Τμήματος σε διεθνείς οργανισμούς αξιολόγησης και ανέλιξη στις διεθνείς λίστες κατάταξης.
3β. Αύξηση των δραστηριοτήτων διεθνούς εμβέλειας και ανάπτυξη δράσεων διεθνούς κινητικότητας, ερευνητικών συνεργασιών και ανάδειξης της επιστήμης (π.χ. οργάνωση / φιλοξενία συνεδρίων, θερινά σχολεία).
3γ. Βελτιστοποίηση της συμμετοχής σε διεθνή δίκτυα και μεγαλύτερη ενεργοποίηση συνεργασιών με τμήματα και σχολές από ξένα πανεπιστήμια εκτός Erasmus + (όπως με το University of Alabama)
3δ. Επέκταση των συμμετοχών σε διεθνή ερευνητικά δίκτυα (CSES, CCS, ISSP κλπ.)
4.4. Στρατηγική οργανωτικής ανάπτυξης
Η ικανότητα του Τμήματος να αντεπεξέλθει, ακαδημαϊκά, οργανωτικά και λειτουργικά, στις προκλήσεις της γενικότερης περιστολής των κονδυλίων για τα ΑΕΙ και της αύξησης των διοικητικών υποχρεώσεων των ΑΕΙ αποτελεί αναγκαία συνθήκη για να επιτύχει τους προαναφερθέντες στρατηγικούς στόχους του αλλά και για τη συνέχιση της ύπαρξής του.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, για την περίοδο του στρατηγικού σχεδιασμού δεν αναμένεται να μπορούν να καλυφθούν όλα τα κενά που θα δημιουργούνται με τη διαδικασία των προσλήψεων. Επομένως, το Tμήμα Πολιτικών Επιστημών πρέπει αφενός να διεκδικεί την κάλυψη των κενών από την Πολιτεία αλλά να εφαρμόσει διοίκηση ανθρωπίνων πόρων έτσι ώστε να καλύπτονται όσο το δυνατόν καλύτερα τα δημιουργούμενα κενά, να βελτιώνεται η ποιότητα του προσωπικού για να ανταποκρίνεται στις αυξημένες απαιτήσεις. Τέλος πρέπει να μπορεί να εφαρμόσει μια πολιτική επιλεκτικών μετατάξεων και μετακλήσεων έτσι ώστε, σε συνδυασμό με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, να ανταποκριθεί στις ανάγκες.
Για την ενίσχυση της οργανωτικής του ανάπτυξης, το Τμήμα θέτει τους παρακάτω στόχους:
Στρατηγική διοίκηση και προγραμματισμός θέσεων ΔΕΠ.
- Οργανωτικός και διοικητικός εκσυγχρονισμός.
- Σύγχρονη διοίκηση ανθρώπινων πόρων.
- Βελτίωση της καθημερινής λειτουργίας.
Και για την υλοποίησή τους θα εφαρμόσει τις ακόλουθες δράσεις:
1.α. Ενίσχυση της αποκέντρωσης των αποφάσεων με μεταφορά αποφασιστικών αρμοδιοτήτων από τη Συνέλευση στις Συντονιστικές και τις Επιτροπές Προγραμμάτων Σπουδών.
1β. Ενίσχυση όπου υπάρχουν, και θέσπιση όπου ακόμα δεν εφαρμόζονται, τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας (αξιολόγηση, αναφορές, κατάρτιση προγραμμάτων) με σύστημα παρακολούθησης αποτελεσμάτων.
1γ. Διαμόρφωση προτεραιοτήτων για προγραμματισμό μελλοντικών θέσεων ΔΕΠ, που:
- Θα δίδει προτεραιότητα σε θέματα αιχμής της πολιτικής έρευνας που έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία στον σύγχρονο κόσμο.
- Θα αξιολογεί και θα ιεραρχεί τις τρέχουσες διδακτικές και άλλες ανάγκες σε ένα προοπτικό πλάνο, σε συνάρτησή με την εξέλιξη του δυναμικού του Τμήματος (συνταξιοδοτήσεις, διορισμοί, κ.λπ.) και την αντιστοίχισή τους με διακριτά γνωστικά αντικείμενα.
- Θα επιδιώκει να υπάρχει συνέχεια του προγραμματισμού και του στρατηγικού σχεδιασμού του Τμήματος με άξονα την απόκτηση κρίσιμης διδακτικής και ερευνητικής μάζας σε συγκεκριμένους τομείς επιστημονικού ενδιαφέροντος που συνιστούν συγκριτικό πλεονέκτημα του Τμήματος.
2α. Ενίσχυση και απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών με τήρηση των προβλεπόμενων στη νομοθεσία και τις διαδικασίες του ΑΠΘ.
2β. Αναζήτηση των νομικών δυνατοτήτων και επιδίωξη νέων στελεχών μέσω μετατάξεων ή αποσπάσεων υπαλληλικού προσωπικού από τη μέση εκπαίδευση ή άλλους φορείς του Δημοσίου.
3α. Ανάπτυξη προσωπικού (παρότρυνση για μετακινήσεις για επιμόρφωση, εναλλαγή μαθημάτων (job rotation), υποστήριξη επιστημονικών αδειών).
3β. Ενίσχυση των κοινών μαθημάτων με άλλα Τμήματα/σχολές για αύξηση της διδακτικής προσφοράς χωρίς περαιτέρω επιβάρυνση του προσωπικού.
4α. Βελτίωση της διαφάνειας και λογοδοσία με την εφαρμογή του κανονισμού παραπόνων φοιτητών που εγκρίθηκε το 2023.
4β. Βελτίωση της επικοινωνίας με τους φοιτητές/τριες μέσω του θεσμού των ακαδημαϊκών συμβούλων σε όλα τα επίπεδα σπουδών με την εφαρμογή του κανονισμού ακαδημαϊκού συμβούλου που εγκρίθηκε το 2023.
4γ. Βέλτιστη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που παρέχει το νέο κτήριο επί της οδού Β. Ηρακλείου 12 (τόσο διδακτικά όσο και οργανωτικά).
4.5. Στρατηγική φοιτητικής μέριμνας
Ο πρωταρχικός στρατηγικός στόχος του Τμήματος, κοινός, προφανώς, για όλα τα επίπεδα σπουδών, είναι να προωθήσει μια προσέγγιση προσανατολισμένη στους φοιτητές και τις φοιτήτριές του που θα τους εμπλέκει ενεργά και θα τους επιτρέπει να μετέχουν πλήρως και ισότιμα στην ακαδημαϊκή τους πορεία. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός υποστηρικτικού και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλοντος που θα επιτρέπει την ελεύθερη ανάπτυξη του ακαδημαϊκού διαλόγου, της συζήτησης και των εξω-διδακτικών δραστηριοτήτων.
Για την ενίσχυση της μέριμνας για τους φοιτητές και τις φοιτήτριές του, ιδίως ως προς τα μεταπτυχιακά του προγράμματα, το Τμήμα θέτει τους παρακάτω στόχους:
Ενίσχυση των υπηρεσιών υποστήριξης μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών.
- Συνεχή ανατροφοδότηση και βελτίωση των εκπαιδευτικών παροχών προς τον φοιτητικό πληθυσμό.
- Συνεργασία και δικτύωση.
Και για την υλοποίησή τους θα εφαρμόσει τις ακόλουθες δράσεις:
1α. Εφαρμογή του θεσμού του ακαδημαϊκού συμβούλου και στα μεταπτυχιακά προγράμματα για την παρακολούθηση της επιτυχούς ακαδημαϊκής πορείας των φοιτητών/τριών. Ο ακαδημαϊκός σύμβουλος θα αποσκοπεί σε ενεργή εμπλοκή στην πορεία αυτή «πηγαίνοντας» στους φοιτητές/τριες με στόχο την πρόληψη και όχι μόνο τη διευθέτηση τυχόν ακαδημαϊκών ζητημάτων.
1.β. Ενίσχυση, σε συνεργασία με τις εξειδικευμένες υπηρεσίες υποστήριξης του ΑΠΘ, των προσφερόμενων υπηρεσιών συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, υποστήριξης ψυχικής υγείας και βοήθεια με πρακτική άσκηση και τοποθετήσεις σε θέσεις εργασίας, των μεταπτυχιακών φοιτητών.
1.γ. Προσφορά ενεργών ευκαιριών μάθησης, με αναγνώριση της σημασίας των πρακτικών μαθησιακών εμπειριών – πρακτική άσκηση, εμπλοκή σε ερευνητικά έργα, προσομοιώσεις και συμμετοχή σε πολιτικές εκδηλώσεις – στην εκπαίδευση των πολιτικών επιστημών.
2α. Ενίσχυση της κουλτούρας συνεχούς βελτίωσης της διδακτικής δράσης με παρότρυνση για αξιολόγηση από πλευράς φοιτητών/τριών και επεξεργασία των ευρημάτων με στόχο την ανατροφοδότηση για να βελτιωθούν τα προγράμματα, οι μέθοδοι διδασκαλίας και οι υπηρεσίες υποστήριξης, εξασφαλίζοντας μια φοιτητοκεντρική προσέγγιση που θα προσαρμόζεται σε και θα εξελίσσεται μαζί με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και προσδοκίες.
2β. Μεγαλύτερη ενσωμάτωση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών με χρήση ψηφιακών εργαλείων και πλατφορμών που υποστηρίζουν τη συνεργασία, την επικοινωνία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ φοιτητών/τριών και της ευρύτερης ακαδημαϊκής κοινότητας.
2γ. Προώθηση της διαφορετικότητας και της ένταξης στο Τμήμα, διασφαλίζοντας ότι όλοι οι φοιτητές/τριες αισθάνονται ευπρόσδεκτοι, τυγχάνουν σεβασμού και υποστηρίζονται από το Τμήμα ανεξάρτητα από τη φυλή, την εθνικότητα, την ταυτότητα φύλου ή άλλα χαρακτηριστικά.
3α. Ενίσχυση και προώθηση ευκαιριών συνεργασίας και δικτύωσης για φοιτητές/τριες εντός του ιδρύματος και με εξωτερικούς δρώντες μέσω της διοργάνωσης διαλέξεων με επισκέπτες ομιλητές, σεμιναρίων και εργαστηρίων με πολιτικούς επιστήμονες, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και επαγγελματίες του κλάδου.
4.6. Κοινωνική στρατηγική
Ένας άλλος εξίσου σημαντικός στρατηγικός στόχος του Τμήματος για όλα τα επίπεδα σπουδών, είναι να προωθήσει ένα ουσιαστικό πλάνο κοινωνικής στρατηγικής στους φοιτητές και τις φοιτήτριές του, το οποίο να βρίσκεται σε άμεση συνάφεια και με το αντίστοιχο συνολικά του ΑΠΘ.
Για την ενίσχυση της κοινωνικής στρατηγικής του τμήματος, τίθενται ειδικότερα οι παρακάτω στόχοι:
Βελτίωση της σύνδεσης με τους αποφοίτους του τμήματος τόσο μέσω του συλλόγου αποφοίτων του ΑΠΘ, όσο και σε ατομικό επίπεδο και μέσω κοινωνικών δικτύων.
- Ενίσχυση της πρακτικής άσκησης σε φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης και σε εταιρείες ερευνών κοινής γνώμης.
Για την υλοποίησή τους, το Τμήμα θα εφαρμόσει τις ακόλουθες δράσεις:
3α. Κινητοποίηση αριθμού αποφοίτων μας με στόχο την ίδρυση συλλόγου αποφοίτων του Τμήματος (έχει κατατεθεί σχετική αίτηση στο Πρωτοδικείο από ομάδα αποφοίτων μας) ώστε να συμμετέχει στην αλληλεπίδραση και μεταφορά της εργασιακής εμπειρίας και των δυνητικών επαγγελματικών προοπτικών.
3β. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει επαγγελματικός σύλλογος που να καλύπτει τους αποφοίτους, βελτίωση της συνεργασίας και στενής επαφής που διατηρεί το Τμήμα με την ΠΕΝΠΕ (Πανελλήνια Ένωση Νομικών-Πολιτικών Επιστημόνων, ένωση που δραστηριοποιείται στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση) και τους φορείς εκπαίδευσης.
3γ. Καταγραφή, στο πλαίσιο της Πρακτικής Άσκησης, των απόψεων των δημόσιων (ΟΤΑ) και ιδιωτικών φορέων (Επιμελητήρια, Εταιρείες Ερευνών και Συμβούλων) σχετικά με το υπόβαθρο των φοιτητών μας με σκοπό τη βελτίωση αυτών των συνεργασιών.
4α. Στο πλαίσιο της επιτροπής στρατηγικής και τεκμηρίωσης του ΑΠΘ σχεδιασμός δειγματοληπτικής έρευνας σε φορείς που συνεργάζονται με το ΑΠΘ στην Πρακτική Άσκηση και σε φορείς που δεν συνεργάζονται.
4β. Ενίσχυση των σχέσεων με φορείς του ιδιωτικού τομέα (εταιρείες ερευνών και συμβούλων) και του δημοσίου (Ο.Τ.Α και Υπουργείο Εσωτερικών).
4γ. Διαμόρφωση μνημονίου συνεργασίας με την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας.