Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΜπετσάκος Βασίλειος
Με βάση μεταφρασμένα κείμενα θα μελετηθούν διαχρονικά πολιτικά δίπολα: άτομο και πολίτης, ιδιωτικό και δημόσιο, λόγος και πάθος, εξουσία και υποταγή, αυτονομία και ετερονομία, λαός και ηγεσία. Ενδεικτικά, στις ομηρικές περιγραφές αποτυπώνονται τόσο η προ-πολιτική κοινωνία των βίαιων Κυκλώπων, όσο και η ουτοπική κοινότητα των ειρηνικών Φαιάκων, ενώ ανάμεσά τους τοποθετείται η ταραγμένη πόλη των Ιθακησίων. Στο Ησίοδο περιγράφεται η συντηρητική αγροτοποιμενική κοινωνία και οι παραδοσιακές αξίες, ενώ στους λυρικούς ποιητές οι αρχαϊκές πόλεις που απειλούνται από τις στάσεις, τις εμφύλιες συγκρούσεις. Ο Ηρόδοτος προχωρά σε εκτεταμένη σύγκριση του ελληνικού και περσικού πολιτικού βίου, ενώ ο Θουκυδίδης παρουσιάζει τις εσωτερικά σπαρασσόμενες πόλεις την εποχή του Πελοποννησιακού πολέμου. Οι τραγικοί ποιητές διερευνούν ανθρωπολογικές συνιστώσες του πολιτικού, οι σοφιστές αναπτύσσουν προβληματισμό για την πολιτική σημασία της διαλεκτικής σχέσης ανάμεσα στη φύση και τον νόμο. Οι κλασικοί πολιτικοί φιλόσοφοι, Πλάτων και Αριστοτέλης, καταθέτουν τον προβληματισμό τους για ολιστικά θεωρημένες πολιτικές κοινότητες.
Τα αρχαιοελληνικά κείμενα στα οποία θα εστιάσει ο διδάσκων μπορούν να εναλλάσσονται ανά εξάμηνο, το σκεπτικό όμως παραμένει σταθερό: Καθώς πολλοί αρχαίοι έλληνες συγγραφείς περιγράφουν άμεσα ή έμμεσα ποικίλες πολιτικές κοινωνίες: πρώιμες ή ώριμες, στατικές ή δυναμικές, ειρηνικές ή εμπόλεμες, ρεαλιστικά πραγματωμένες ή ουτοπικά σχεδιασμένες, αναδεικνύονται πρωτογενείς συνιστώσες του πολιτικού φαινομένου, οι οποίες όμως εξακολουθούν να το συνέχουν. Η κατανόησή τους στο πλαίσιο του αρχαιοελληνικού κόσμου μπορεί με τρόπο παραδειγματικό να συμβάλει και στη διαύγαση των σύγχρονων πολύπλοκων πολιτικών κοινωνιών.