Αντικείμενο του μαθήματος είναι η αναλυτική διερεύνηση της λειτουργίας των οργάνων του ελληνικού κράτους τόσο σε θεωρητικό επίπεδο, όσο και κυρίως στη βάση μιας πρακτικής διάστασης. Αρχικώς, το μάθημα θα επικεντρωθεί σε σειρά εννοιολογικών ζητημάτων και βασικών εννοιών, όπως το κράτος και η διακυβέρνηση, το πολιτικό σύστημα, το Σύνταγμα και ο χωρισμός των εξουσιών. Παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος στην Ελλάδα και οι βασικές διαφορές του με συστήματα διακυβέρνησης σε άλλες χώρες. Στη συνέχεια, βασικός στόχος του μαθήματος είναι να προσφέρει μια ενδελεχή προσέγγιση ποικίλων πτυχών του ελληνικού συστήματος διακυβέρνησης. Θα μελετήσουμε διεξοδικά την οργάνωση της πολιτείας μέσα από την αρχή της διάκρισης των λειτουργιών. Έμφαση δίνεται στην εκτελεστική (Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κυβέρνηση, πρωθυπουργός, υπουργοί και υφυπουργοί , γενικοί γραμματείς) και νομοθετική εξουσία ( Βουλή των Ελλήνων), καθώς και στο εκλογικό σώμα. Επίσης, αναφορά θα γίνει και στη δικαστική εξουσία και στο δικαστικό έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων. Θα αναφερθούμε και στη σχέση του ελληνικού συστήματος διακυβέρνησης με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό και πως διαμορφώνεται η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Βασικός στόχος είναι η απόκτηση γνώσεων αναφορικά με τη σκιαγράφηση της σχέσης εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας στη χώρα μας (τόσο σε επίπεδο ελέγχου όσο και λειτουργίας των φορέων εξουσίας). Σειρά μαθημάτων εστιάζεται ακριβώς στη μελέτη του κοινοβουλευτικού έργου όσο και του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Μια άλλη ενότητα του μαθήματος επικεντρώνεται στις βασικές αρμοδιότητες του πρώτου και δεύτερου βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης ( δήμοι και περιφέρειες). Το μάθημα πλαισιώνεται τόσο με αναλυτικές αναφορές στην ιστορία του συνταγματισμού στην Ελλάδα, όσο και από μια σειρά ειδικών θεμάτων, όπως η κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού και οι σχέσεις πολιτείας-εκκλησίας.

Αναλυτικότερα, το μάθημα συνολικά αρθρώνεται σε δεκατρείς (13) διαλέξεις, οι οποίες χωρίζονται στις ακόλουθες θεματικές ενότητες:

1. Εισαγωγή στο μάθημα και σε εννοιολογικά ζητήματα ( ορισμός του κράτους, της διακυβέρνησης, του πολιτικού συστήματος και του Συντάγματος).

2. Εισαγωγή στο κοινοβουλευτικό πολίτευμα: σε τι διαφέρει σε σχέση με άλλα πολιτεύματα

3. Το ανώτατο όργανο της πολιτείας: το εκλογικό σώμα

4. Εκτελεστική εξουσία (Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κυβέρνηση, πρωθυπουργός, υπουργοί και υφυπουργοί , γενικοί γραμματείς). Ειδικό θέμα: η κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού

5. Το νομοθετικό έργο της Βουλής (νομοθετική διαδικασία , ημερήσια διάταξη ολομέλειας, συζητήσεις και ψήφιση). Οι πολιτικές παρατάξεις και τα κόμματα

6. Μέσα κοινοβουλευτικού ελέγχου και κοινοβουλευτικές επιτροπές. Το Τμήμα Διακοπής των εργασιών της Βουλής (οργάνωση, λειτουργίες, αρμοδιότητες) και ο θεσμός της υπηρεσιακής κυβέρνησης

7. Ιστορική εξέλιξη του συνταγματισμού

8. Δικαστική εξουσία, δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων. Κρίση και Ανθεκτικότητα του Συντάγματος

9. Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση (ευρωπαϊκά όργανα)

10. Πρώτος και δεύτερος βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης: κατανομή αρμοδιοτήτων και εξουσιών

11. Ειδικά θέματα: η χρηματοδότηση των κομμάτων και οι ανεξάρτητες αρχές

12. Ειδικά θέματα: σχέση πολιτείας και εκκλησίας και σχέση πολιτείας και ομάδων πίεσης/κοινωνίας πολιτών

13. Η ποιότητα και η λειτουργία της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας και ανακεφαλαίωση

Mε την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα μπορούν να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες και αρχές που διέπουν το πολίτευμα της Ελλάδας. Θα έχουν αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα της οργάνωσης της πολιτείας, ενώ μέσω και των πρακτικών ασκήσεων/εργασιών θα καλλιεργήσουν την κριτική και συνθετική σκέψη. Παράλληλα θα έχουν εξοικειωθεί με σειρά βασικών εννοιών της Πολιτικής Επιστήμης , με έμφαση στα πολιτικά συστήματα και στη μελέτη του κράτους. Τέλος, θα μάθουν πτυχές της διερεύνησης της σχέσης των τριών πολιτειακών λειτουργιών. Από την παρουσίαση σειράς ειδικών θεμάτων, θα έχουν τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης της πολιτικής επικαιρότητας.

1. ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ Π. (2017) ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΜΟΣ 1ΟΣ, ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΕΒΕ, Αθήνα
2. ΣΩΤΗΡΕΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ-ΞΗΡΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ (2010) ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ, Παπαζήσης, Αθήνα
3. Eπιλεγμένα άρθρα και κείμενα στο elearning του μαθήματος

• Αλιβιζάτος, Ν. (2011) Το Σύνταγμα και οι Εχθροί του στη Νεοελληνική Ιστορία 1800-2010, Πόλις, Αθήνα.
• Κανονισμός της Βουλής των Ελλήνων και Σύνταγμα της Ελλάδας, Επανέκδοση Οκτώβριος 2010, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/f3c70a23-7696-49db-9148-f24dce6a27c8/kanonismos-Thematiko-syntagma%202010.pdf, (Ανακτήθηκε 11 Φεβρουαρίου 2016)
• Λυριντζής, Χρ., Ηλ. Νικολακόπουλος και Δ. Σωτηρόπουλος (επιμ) (1996) Κοινωνία και Πολιτική. Όψεις της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας 1974-1994, Θεμέλιο, Αθήνα.
• Μανιτάκης, Α. (2001) Συνταγματική Οργάνωση του κράτους. Κράτος-Έθνος- Σύνταγμα-Κυριαρχία-Παγκοσμιοποίηση, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
• Παντελή, Α. Μ. (2007) Εγχειρίδιο Συνταγματικού Δικαίου. Βασικές έννοιες, συνταγματική ιστορία, οργάνωση του κράτους, Εκδοτικός Οίκος Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα.
• Τσάτσος, Δ. Θ. (1993) Συνταγματικό Δίκαιο, Τόμος Β’ Οργάνωση και Λειτουργία της Πολιτείας, Έκδοση Β’, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή.