Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΚαβουλάκος Κάρολος-Ιωσήφ
Στο µάθηµα αυτό εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους οι κλασικοί της κοινωνιολογίας στοχάστηκαν τη δόµηση και την αλλαγή της κοινωνίας. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στα επιστηµολογικά, µεθοδολογικά, θεωρητικά και εννοιολογικά στοιχεία τα οποία συνεισφέρουν οι κλασικές κοινωνιολογικές θεωρίες στην κατανόηση της σχέσης ατόμου – κοινωνίας, της εξέλιξης της ιστορίας, των σχέσεων εξουσίας, των θεσµών, διαδικασιών και ανταγωνισµών. Το μάθημα αφιερώνεται στη μελέτη τεσσάρων κλασικών – θεμελιωτών της κοινωνιολογίας (Κοντ, Ντιρκέμ, Βέμπερ και Μαρξ) με στόχο την κατανόηση των βασικών εννοιών και των θεωρητικών εργαλείων που εισήγαγαν. Για κάθε έναν από τους παραπάνω κοινωνιολόγους γίνεται αναφορά στα κοινωνικοπολιτικά δεδομένα της εποχής που έζησε καθώς στη βιογραφία του. Η διδασκαλία του μαθήματος στηρίζεται αφενός στις διαλέξεις και αφετέρου στο σχολιασμό επιλεγμένων αποσπασμάτων των έργων των τεσσάρων κλασικών. Τα αποσπάσματα αναρτώνται στο moodle, έτσι ώστε οι φοιτητές να τα διαβάζουν πριν από το αντίστοιχο μάθημα. Ο σχολιασμός των αποσπασμάτων δίνει δυνατότητες ανάπτυξης διαλόγου και επίλυσης αποριών και πραγματοποιείται μετά από σχετική διάλεξη. Το μάθημα στοχεύει στην απόκτηση μιας κατά το δυνατό συνολικής εικόνας για το έργο των κλασικών της κοινωνιολογίας. Για το λόγο αυτό η αξιολόγηση των φοιτητών πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσα από τις γραπτές εξετάσεις και δεν δίνεται η δυνατότητα απαλλακτικής εργασίας.
Ειδικότερα εξετάζονται κατά σειρά τα παρακάτω θέματα:
– Το ιστορικό πλαίσιο γέννησης της κοινωνιολογίας: η μετάβαση στη νεωτερικότητα
– Βασικά θεωρητικά ερωτήματα στις απαρχές της κοινωνιολογίας
– Ο θετικισμός του Α. Κοντ
– Ο ρόλος της κοινωνιολογίας κατά τον Α. Κοντ
– Η κοινωνιολογία του Ε.Ντιρκέμ
– O καταμερισμός της εργασίας στο έργο του Ε. Ντιρκέμ
– Κατανόηση και ερμηνεία στο έργο του Μ. Βέμπερ
– Θρησκεία και οικονομία στο έργο του Μ. Βέμπερ
– Η πολιτική κοινωνιολογία του Μ. Βέμπερ
– Σοσιαλιστικές ιδέες (πριν από τον Μαρξ)
– Η υλιστική θεωρία του Μαρξ
– Ιστορία και κοινωνικές τάξεις στον Μαρξ
– Η κριτική του Μαρξ στην πολιτική οικονομία
- Αντωνοπούλου, Μαρία, Οι κλασσικοί της κοινωνιολογίας: κοινωνική θεωρία και νεότερη κοινωνία, Αθήνα: Σαββάλας,2008.
- Lallement, Michel, Ιστορία των κοινωνιολογικών ιδεών, Αθήνα: Μεταίχµιο, 2004.
- Aron R. 1991, H εξέλιξη της κοινωνιολογικής σκέψης, 2ος τόμος, Γνώση, Αθήνα.
- Βέμπερ Μ., κ.ά., 2009, Οι κλασσικοί της Κοινωνιολογίας, Οδυσσέας, Αθήνα.
- Βέμπερ M. 2005, Οικονοµία και κοινωνία, τομ.1, Σαββάλας, Αθήνα.
- Βέμπερ Μ., 1997. Βασικές έννοιες της κοινωνιολογίας, Κένταυρος, Αθήνα.
- Βέμπερ Μ., , χ.χ. Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού, Αθήνα.
- Craib I. 2012, Κλασική κοινωνική θεωρία. Μια εισαγωγή στη σκέψη των Μαρξ, Βέμπερ, Ντυρκέμ και Ζίμμελ, Παπαζήσης, Αθήνα.
- Fraser I., Wilde L. 2011, The Marx dictionary, Continuum, London.
- Giddens A. 1993, Πολιτική και Κοινωνιολογία στη σκέψη του Μαξ Βέμπερ, Οδυσσέας, Αθήνα.
- Κοντ Α., χ.χ. Μαθήματα θετικής φιλοσοφίας, Αναγνωστίδης, Αθήνα.
- Μαρξ Κ., 1975. Οικονομικά και φιλοσοφικά χειρόγραφα (1844), Γλάρος, Αθήνα.
- Μαρξ Κ., 1990. Βασικές γραμμές της κριτικής της πολιτικής οικονομίας, Στοχαστής, Αθήνα.
- Μαρξ Κ., Ένγκελς Φρ., 1997. Η γερμανική ιδεολογία, Gutenberg, Αθήνα.
- Ντυρκάιμ Ε., 1994. Οι κανόνες της κοινωνιολογικής μεθόδου, Gutenberg, Αθήνα.
- Τερλεξής Π. 1988, Max Weber και το φάντασμα του Μarx, Παπαζήσης, Αθήνα.
- Wilson L.P. 2009, O Marx και ο Proudhon δραπετεύουν από τον 19ο αιώνα. Futura, Aθήνα.